Θαλάσσια ενέργεια.

Αρκετή για να καλύψει τις παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες.
Η γη σκεπάζεται κατά ¾ από θάλασσα. Γιατί λοιπόν να μην εκμεταλλευτούμε αυτήν την απεριόριστη πηγή για να παράγουμε ενέργεια; Ουσιαστικά μιλάμε για ενέργεια που παράγεται από τα κύματα και η οποία μπορεί να καλύψει τις ανάγκες ενέργειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Μάθετε λοιπόν τα πλεονεκτήματα και τις προοπτικές αυτής της νέας και πολλά υποσχόμενης Ανανεώσιμης Πηγής Ενέργειας, από την Αστροφυσικό του Αστεροσκοπείου Αθηνών Ελένη Χατζηχρήστου.

Τι είναι η θαλάσσια ενέργεια;
Πως δημιουργείται;
Θαλάσσια ενέργεια είναι κάθε πηγή ενέργειας, άμεση ή έμμεση, που προέρχεται από τα ωκεάνεια ύδατα. Οι μορφές της θαλάσσιας ενέργειας είναι κυρίως δύο ειδών: Η ΘΕΡΜΙΚΗ, δηλαδή αυτή που οφείλεται στην θερμότητα του ήλιου και Η ΜΗΧΑΝΙΚΗ, αυτή που οφείλεται στα κύματα και στις παλίρροιες. Η ιδέα εξαγωγής ενέργειας από τη θάλασσα, δεν είναι καινούργια, ανέρχεται σε 200 χρόνια πίσω. Εντατικά όμως άρχισε να ερευνάται σαν εναλλακτική πηγή ενέργειας πολύ πρόσφατα, ας πούμε την τελευταία 15-20ετία.
Η νέα αυτή ενέργεια αποτελεί αντικείμενο έρευνας πολλών εργαστηρίων ανά τον κόσμο. Εκτιμάται ότι περίπου 50 ερευνητικά προγράμματα στον κόσμο σχετίζονται με την θαλάσσια ενέργεια, σε κάποια εκ των οποίων συμμετέχει και η Ελλάδα με πειραματικούς σταθμούς και διατάξεις. Σκοπός των υπαρχόντων πιλοτικών προγραμμάτων είναι η ανάπτυξη προηγμένης τεχνολογίας για την ελαχιστοποίηση του κόστους παραγωγής θαλάσσιας ενέργειας. Και όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, αρχίζει ήδη να θεωρείται εφικτή η παραγωγή ενέργειας από τη θάλασσα και μάλιστα για μαζική κατανάλωση.



Υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις που πρέπει να πληροί ο θαλάσσιος χώρος για την εγκατάσταση τους; Είναι δυνατό και πιθανό να χρησιμοποιηθεί η ενέργεια από τα κύματα στην Ελλάδα; Ευνοούν οι ελληνικές θάλασσες ή όχι;
Η ευνοϊκότερη περιοχή παραγωγής θαλάσσιας ενέργειας από κύματα είναι στην εύκρατη ζώνη, δηλαδή μέσα στα γεωγραφικά πλάτη 30-60ο. Στην Ευρώπη καλύτερες περιοχές θεωρούνται οι δυτικές (Ατλαντικός) και οι βόρειες ακτές (Βόρεια Θάλασσα) και σε μικρότερο βαθμό η Μεσόγειος. Κάτι αντίστοιχο ισχύει και για την εξαγωγή ενέργειας από παλιρροϊκά κύματα. Η Ελλάδα έχει μεγάλο αριθμό νησιών αλλά και την μακρύτερη ακτογραμμή στην Ευρώπη, επομένως θεωρείται ιδιαίτερα ευνοϊκή περιοχή για την εξαγωγή θαλάσσιας ενέργειας.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της ενέργειας αυτής σε σχέση με τις άλλες ΑΠΕ;
Η θαλάσσια ενέργεια είναι φυσικά μια ανεξάντλητη πηγή ενέργειας, ας μην ξεχνάμε ότι η θάλασσα καλύπτει το 75% της επιφάνειας του πλανήτη και η υψηλή της ενεργειακή πυκνότητα την κάνει να πλεονεκτεί σε σχέση με κάποιες άλλες ΑΠΕ. Σύμφωνα με τον Καθηγητή του ΕΜΠ κ. Μαυράκο, το παγκόσμιο κυματικό δυναμικό είναι της τάξης των 8-80 χιλιάδων TWh (terawatt hour) το χρόνο και το δυναμικό από τα θαλάσσια ρεύματα της τάξης των 800 TWh το χρόνο, επομένως η εκμετάλλευση τους θα έφτανε να καλύψει τις απαιτήσεις σε ηλεκτρισμό σε όλο τον κόσμο!
Τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η παραγωγή θαλάσσιας ενέργειας σχετίζονται με την αδυναμία πρόβλεψης των ακανόνιστων κυματισμών και των ακραίων καιρικών φαινομένων που μπορεί να επηρεάσουν τα θαλάσσια κύματα. Η κατασκευή των εγκαταστάσεων είναι ακόμη ακριβή και το ίδιο πρέπει να ισχύει για τα έξοδα συντήρησης και λειτουργίας των μονάδων παραγωγής ενέργειας. Πέρα από αυτό, θα πρέπει να βρεθούν φθηνοί τρόποι για να μεταφέρεται η ενέργεια που παράγεται στην ξηρά και να φτάνει στους χρήστες μέσω ενός αποτελεσματικού δικτύου διανομής. Τέλος για να πραγματοποιηθούν τέτοιου είδους επενδύσεις, όπως είναι ουσιαστικά η εμπορική εκμετάλλευση της θαλάσσιας ενέργειας, θα πρέπει να ενταθεί και να ενισχυθεί σημαντικά η περιβαλλοντική συνείδηση τόσο ανάμεσα στους πολίτες όσο και σε επίπεδο πολιτείας.

Πως εφαρμόζεται στην πράξη η παραγωγή ενέργειας από τα κύματα; Ποιες είναι οι χώρε που την έχουν υιοθετήσει ήδη;
Για την παραγωγή ενέργειας από τα κύματα χρησιμοποιούνται συσκευές, ως επί το πλείστον πλωτές, που ακολουθούν την παλινδρομική κίνηση των υδάτων και στην ουσία μετατρέπουν με τα κατάλληλα συστήματα την ενέργεια που μεταφέρουν τα κύματα σε κινητική στρέφοντας υδροστροβίλους, υδραυλικούς κινητήρες και ηλεκτρογεννήτριες.
Στην Ευρώπη έχουν εγκατασταθεί αρκετοί πιλοτικοί σταθμοί παραγωγής θαλάσσιας ενέργειας, όπως πχ στη Γαλλία, στη Βρετανία, στη Σκωτία, στην Ιρλανδία, στη Δανία, στη Νορβηγία, στην Πορτογαλία, στην Ιταλία και έχουν γίνει κάποιες δοκιμές και στην Ελλάδα. Το ίδιο ισχύει για τις ΗΠΑ και τον Καναδά.

Οι ειδικοί διαχωρίζουν τη θαλάσσια ενέργεια σε Κυματική και σε Ενέργεια Ωκεάνιων Ρευμάτων. Τι είναι αυτό που τις διαφοροποιεί; Υπερτερεί κάποια της άλλης;
Τα κύματα που παρουσιάζουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την εξαγωγή ενέργειας, είναι τα ανεμογενή κύματα, δηλαδή αυτά που παράγονται από τον άνεμο. Η χώρα μας έχει υψηλό κυματικό δυναμικό σε σύγκριση με άλλες χώρες της Μεσογείου. Έχει υπολογισθεί ότι από το 2-3% των ελληνικών θαλασσών θα μπορούσε να γίνει ετήσια παραγωγή ενέργειας της τάξης των 150-230 TWh για τις χώρες της ΕΕ. Από την άλλη, τα θαλάσσια ρεύματα είναι κυρίως συνδεδεμένα με τις παλίρροιες, τα αέρια ρεύματα (ανέμους) και τις διάφορες τιμές της θερμοκρασίας και στην αλατότητα στα βάθη των ωκεανών. Τα παλιρροϊκά ρεύματα στην Ευρώπη είναι ισχυρότερα στη Γαλλία και την Αγγλία κατά κύριο λόγο, αλλά και στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ιταλίας και Σικελίας καθώς και μεταξύ κάποιων νησιών του Αιγαίου (πχ ρεύμα του Ευρίπου).

Ποιες είναι οι περιβαλλοντικές, και όχι μόνο, επιπτώσεις από μια τέτοια πρωτοβουλία; Κάποιοι μιλούν για αφανισμό της θαλάσσιας ζωής και αναπόφευκτη μετατροπή των χαρτών ναυσιπλοϊας.
Η θαλάσσια ενέργεια θεωρείται καθαρή μορφή ενέργειας χωρίς σημαντικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Η εγκατάσταση των μονάδων παραγωγής θαλάσσιας ενέργειας στα ανοικτά των ακτών μιας χώρας δεν συνεπάγεται δέσμευση της Γης ή οποιεσδήποτε αισθητικές (ακουστικές-οπτικές) ενοχλήσεις για τον άνθρωπο, αλλά ούτε για την θαλάσσια ζωή, αν και οι ερευνητές επισημαίνουν ότι πρέπει να καταγραφεί το φαινόμενο για κάποιο χρονικό διάστημα πριν βγουν οριστικά συμπεράσματα. Ωστόσο υπάρχει η πιθανότητα να προκύψουν προβλήματα, τόσο για την ασφαλή ναυσιπλοϊα όσο και για τους ντόπιους αλιείς, καθώς ενδέχεται να μετατραπούν κάποια δεδομένα στους χάρτες. Για το λόγο αυτό και απαιτείται αυστηρός προγραμματισμός για την επιλογή των κατάλληλων σημείων όπου θα αναπτυχθούν οι εγκαταστάσεις. Σε κάθε περίπτωση όμως, οποιαδήποτε περιβαλλοντική επίπτωση από αυτές δε μπορεί να συγκριθεί με τις τεράστιες καταστροφές που προκαλούν στο περιβάλλον οι σημερινές πρακτικές παραγωγής ενέργειας.

Πηγή: εφημερίδα Natura.