Σκέψεις για τη πανδημία της νέας γρίπης (H1N1)

Απόψεις του Προέδρου της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρίας καθηγητού Ανδρέα Κωνσταντοπούλου.
Τα ΜΜΕ και οι διάφοροι ειδικοί επιστήμονες (επιδημιολόγοι, στατιστικολόγοι, λοιμωξιολόγοι-ιολόγοι κλπ) τους τελευταίους 5 μήνες περιγράφουν καθημερινά ότι ολόκληρη η Ελλάδα θα γίνει ένα απέραντο νεκροταφείο με τον ερχομό της νέας γρίπης. Οι μισοί Έλληνες θα πεθάνουν από την γρίπη και οι άλλοι μισοί από τις παρενέργειες του νέου εμβολίου. Ακούσαμε ότι θα νοσήσει το 50-60% του Ελληνικού πληθυσμού, δηλαδή 5,5-6,6 εκατομμύρια Έλληνες. Ακούσαμε επίσης ότι θα χρειασθούμε 5.000 κρεβάτια εντατικής νοσηλείας, θα έχουμε 3-5% θανάτους, αναμένουμε μεγάλο κύμα τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο, γι’ αυτό θα πρέπει να μην ανοίξουν οι βρεφονηπιακοί σταθμοί και τα σχολεία, καθώς και πολλά άλλα τρομακτικά νούμερα που έχουν πανικοβάλλει τον κόσμο.
Πρόσφατα βεβαίως έχουν κάνει εκπτώσεις στα νούμερα και μιλούν για νόσηση του 20% του πληθυσμού, και παραδέχθηκαν ότι δεν θα έχουμε πρώτο κύμα τον Αύγουστο, αλλά το χειμώνα. Άρχισαν όμως να ασχολούνται με τα εμβόλια και την επικινδυνότητα τους, καθώς το αντιγριπικό εμβόλιο του 1976 είχε παρενέργειες, ακόμη ομιλούν για προστασία αγέλης με ποσοστό 50% των ατόμων να εμβολιασθούν, ενώ είναι διεθνώς γνωστό ότι για προστασία αγέλης απαιτείται εμβολιασμός πάνω από 70%.
Ποιος ευθύνεται για όλες αυτές τις ανακρίβειες και τη δημιουργία κλίματος πανικού στο κόσμο;
Η απάντηση είναι εύκολη, αρκεί να ερωτηθεί κανείς ποιος γνωρίζει την επιδημιολογία της γρίπης, τη παθογένεια, τις επιπλοκές και τη θεραπεία της γρίπης. Ασφαλώς μόνο οι παιδίατροι, οι παθολόγοι και πνευμονολόγοι, και μόνο σε αυτές τις ειδικότητες προσφεύγουν οι άρρωστοι. Επιπρόσθετα, όλοι οι επιδημιολογούντες χρησιμοποιούν στοιχεία επιδημιολογικά της κοινής γρίπης από την Αμερική, που δεν ανταποκρίνονται στις Μεσογειακές χώρες όπως Ιταλία και Ελλάδα.
Τα επιδημιολογικά στοιχεία της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρίας από το 2003 δείχνουν ότι η κοινή γρίπη στα παιδιά δεν προκαλεί θανάτους, ενώ στις ΗΠΑ πεθαίνουν 150-200 παιδιά ετησίως. Οι εισαγωγές των παιδιών στα νοσοκομεία στην Ελλάδα είναι πολύ λιγότερες από στις ΗΠΑ. Συνεπώς οι παιδίατροι γνωρίζουν τη συμπεριφορά της γρίπης στα παιδιά πάρα πολύ καλά τη τελευταία 10ετία.
Τι όμως συμβαίνει με τους ενήλικες; Στη χώρα μας δεν υπάρχουν ανάλογα επιδημιολογικά δεδομένα για τους ενήλικες και είναι λάθος να χρησιμοποιούμε τα στοιχεία των ΗΠΑ. Θα πρέπει τα στοιχεία για τους ενήλικες να είναι παρόμοια με εκείνα των Ελληνοπαίδων και η γρίπη στους ενήλικες της Ελλάδος να είναι πιο ήπια.
Από τα υπάρχοντα μέχρι στιγμής γνωρίζουμε για τη νέα γρίπη ότι είναι πολύ πιο ήπια από την κοινή γρίπη, αλλά είναι πολύ πιο μεταδοτική. Συνεπώς με βάση τα επιδημιολογικά μας δεδομένα δεν πρέπει να περιμένουμε θανάτους στα παιδιά.
Νέο εμβόλιο
Ας δούμε λοιπόν τι γίνεται με το νέο εμβόλιο. Οι επιδημιολόγοι και λοιμωξιολόγοι μας αναφέρουν ότι το εμβόλιο της γρίπης το 1976 είχε σοβαρές παρενέργειες από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και πιθανόν και το νέο εμβόλιο να έχει ανάλογες παρενέργειες. Αγνοούν φαίνεται ότι κάθε χρόνο παρασκευάζονται αντιγριπικά εμβόλια. Το 2007 παρασκευάσθηκε αντιγριπικό εμβόλιο για τη γρίπη των πτηνών και ακόμη αγνοούν ότι η ιατρική βιοτεχνολογία από το 1976 μέχρι σήμερα έχει κάνει άλματα και παρασκευάζονται καθαρά και ασφαλή εμβόλια. Υπάρχει συνεπώς η συνταγή για παρασκευή καθαρού, αποτελεσματικού και ασφαλούς εμβολίου. Για να γίνει αυτό πιο κατανοητό θα αναφερθώ σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: το εμβόλιο του κοκκύτη. Τη δεκαετία του 70 έως και τις αρχές της δεκαετίας του 90 για το εμβόλιο έναντι του κοκκύτη χορηγούσαμε 3.000 διαφορετικές ουσίες (αντιγόνα-πρωτεΐνες) οι οποίες προκαλούσαν μεν προστασία έναντι του κοκκύτη αλλά παράλληλα και πολλές παρενέργειες, όπως σπασμούς και εγκεφαλοπάθεια.
Σήμερα το εμβόλιο του κοκκύτη περιέχει μόνο 3 ουσίες (αντιγόνα) και αποκλείσθηκαν οι 2997 που προκαλούσαν παρενέργειες. Άλλες λοιπόν οι εποχές του 70 και διαφορετικές οι σημερινές.
Σε ποιες όμως ομάδες θα χορηγηθεί το εμβόλιο;
Για να δοθεί απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα πρέπει να γνωρίζουμε τα εξής:
Πόσα εμβόλια θα παραλάβει το Ελληνικό κράτος
Από ποιες φαρμακευτικές εταιρίες για να γνωρίζουμε τη ποσότητα του αντιγόνου, τον τρόπο παρασκευής και το είδος του ανοσοενισχυτικού.
Αν είναι παρόμοιο με προηγούμενα αντιγριπικά εμβόλια, θα πρέπει να χορηγείται σε 2 δόσεις και θα είναι ασφαλές για βρέφη άνω των 6 μηνών (αφού προηγηθούν κλινικές μελέτες).
Όσον αφορά τον παιδικό πληθυσμό θα πρέπει να εμβολιασθούν όλα τα παιδιά 6 μηνών -18 ετών που νοσούν πιο συχνά και πιο βαριά. Για την προστασία βρεφών κάτω των 6 μηνών που δεν θα χορηγείται το εμβόλιο θα πρέπει να εμβολιάζονται όλα τα άτομα που διαμένουν με τα βρέφη ή τα φροντίζουν.

Αντιϊκά Φάρμακα

Η χορήγηση των αντιϊκών φαρμάκων είναι ασφαλής στα παιδιά; Το TAMIFLU δύναται να χορηγηθεί σε παιδιά άνω του 1 έτους και σε βαριές περιπτώσεις σε βρέφη 3-12 μηνών αν και δεν υπάρχουν μελέτες για την ασφάλειά τους.
Πρόσφατα συνιστάται αντιϊκή αγωγή και σε εγκύους που έχουν μολυνθεί με το νέο ιό. Τι όμως μπορεί να προκαλέσει το φάρμακο στο έμβρυο; Μπορεί η μάνα να θηλάσει; Πόσο ασφαλής είναι η χορήγηση TAMIFLU στο έμβρυο; Ουδείς μπορεί να δώσει ασφαλή απάντηση.

Λειτουργία των Βρεφονηπιακών Σταθμών & Σχολείων
Τα μόνα επιστημονικά δεδομένα για την ελληνική επικράτεια, στα οποία δύναται κανείς να στηριχθεί και να αποφασίσει για την λειτουργία των σταθμών και των σχολείων είναι τα ευρήματα των επιδημιολογικών μελετών της εποχικής γρίπης στην Ελλάδα για τα παιδιά. Βέβαια, πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη και το γεγονός ότι η νέα γρίπη παρουσιάζει μεγάλη μεταδοτικότητα.
Η επιδημιολογία της εποχικής γρίπης για τα παιδιά στην Ελλάδα, μοιάζει με εκείνη της Ιταλίας, αλλά είναι διαφορετική από την επιδημιολογία στις ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία.
Στις ΗΠΑ αρχίζει Σεπτέμβριο, στην Αγγλία Οκτώβριο και στην Ελλάδα γύρω στα Χριστούγεννα. Φέτος, το πρώτο κρούσμα εποχικής γρίπης σε παιδί παρατηρήθηκε πολύ αργά, στις 22 Ιανουαρίου 2009.
Στην Ελλάδα κανένα παιδί δεν χάθηκε τα τελευταία 10 χρόνια. Στις ΗΠΑ 3 – 5 ‰.
Οι εισαγωγές στα νοσοκομεία των βρεφών είναι αυξημένες διεθνώς. Στη χώρα μας όμως ανέρχονται στο 1/3 - 1/4 των αντίστοιχων εισαγωγών στις ΗΠΑ.
Οι επιπλοκές από τη γρίπη στα Ελληνόπουλα είναι πολύ σπάνιες και μέτριας βαρύτητας, εν αντιθέσει με εκείνες των ΗΠΑ.
Τα δύο τελευταία χρόνια, η γρίπη είχε μεγάλη μεταδοτικότητα και σε πολλά σχολεία το Φεβρουάριο και Μάρτιο από τα 25 παιδιά μιας τάξης, νόσησαν περίπου τα 20. Η τάξη υπολειτουργούσε και αυτομάτως έκλεινε για 4-5 μέρες.
Από τα πιο πάνω φαίνεται ότι το peak της γρίπης στην Ελλάδα είναι Φεβρουάριο - Μάρτιο.

Ως εκ τούτου τα σχολεία θα πρέπει να λειτουργήσουν κανονικά. Οι μήνες Σεπτέμβριος, Οκτώβριος, Νοέμβριος και πιθανόν Δεκέμβριος, έχουν πολύ καλές καιρικές συνθήκες συγκριτικά με ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία. Τα παράθυρα στα σχολεία παραμένουν ανοιχτά.

Θα πρέπει να επανεξετάσουμε το ίδιο θέμα, μόνο σε περίπτωση που αρχίζουν να εμφανίζονται πολλά κρούσματα και αυτό θα γίνει κατά περιοχές ανάλογα με την επιδημιολογία της στιγμής εκείνης (ανεξαρτήτως χρόνου).

Εξάλλου τα δύο τελευταία χρόνια η κοινή γρίπη ήταν τόσο βαριά, ώστε σε πολλά σχολεία νόσησε το 80% των μαθητών και αναγκάσθηκαν να υπολειτουργήσουν αλλά κανείς δεν ανησύχησε και κανένα πρόβλημα δεν προέκυψε.

Συμπερασματικά, η νέα γρίπη είναι πολύ πιο ήπια από τη κοινή εποχιακή γρίπη. Μην πανικοβάλλεστε, τηρείστε τους κανόνες υγιεινής και σε ειδικές περιπτώσεις να χορηγείτε αντιϊκά φάρμακα. Όσο για το νέο εμβόλιο δεν βλέπω γιατί αυτός ο πανικός, όταν το εμβόλιο της κοινής γρίπης χορηγούταν μόνο σε 1-1,5 εκατομμύρια άτομα ετησίως.


Πηγή: e-child.gr