Το project ‘About Dying’ απαθανατίζει τις στιγμές του ανθρώπινου σώματος μετά το θάνατο και λίγο πριν την ταφή. Αποτελεί μια αδιάκριτη και σκληρή φωτογραφική ματιά προς ένα κόσμο με τον οποίο σπάνια ερχόμαστε σε επαφή, παρόλο που πρόκειται για ένα στάδιο από το οποίο περνάμε όλοι, ανεξαρτήτως φύλου, εθνικότητας ή ηλικίας.
Το μόνο που γνωρίζουμε για τη ζωή με απόλυτη βεβαιότητα είναι ότι μία μέρα όλοι θα πεθάνουμε. Και όμως ο θάνατος εξακολουθεί να αντιμετωπίζεται με τη μεγαλύτερη αβεβαιότητα, γιατί κανείς μας δεν γνωρίζει τι συμβαίνει μετά. Γι’ αυτό ίσως μας είναι και τόσο δύσκολο να μιλήσουμε για το θάνατο.
Τι θα συνέβαινε αν ερχόμασταν πρόσωπο με πρόσωπο με τον θάνατο; Αν είχαμε μια εικόνα αυτού που ήδη γνωρίζουμε ότι συμβαίνει; Ότι το σώμα μας είναι κάτι φθαρτό, ότι μπορεί να διαλυθεί, ότι μετά το θάνατό μας μετατρέπεται σε κάτι άκαμπτο και παγωμένο, ότι σαπίζει και ότι σε τελική ανάλυση αποτελεί απλά το κέλυφος μέσα στο οποίο ζούμε.
Η φωτογράφος Cathrine Ertmann πήρε άδεια από το ινστιτούτο παθολογίας του πανεπιστημιακού νοσοκομείου στο Άρχους της Δανίας και απέκτησε πρόσβαση στο νεκροτομείο, το παρεκκλήσι και το αποτεφρωτήριο των εγκαταστάσεων. Το συγκλονιστικό πρότζεκτ της ”About Dying” παρουσιάζεται ολόκληρο για πρώτη φορά στην Ελλάδα
Το παρεκκλήσι του Παθολογικού Ινστιτούτου στο νοσοκομείο του Πανεπιστημίου Aarhus παραλαμβάνει τους νεκρούς. Εδώ τους ντύνουν, τους χτενίζουν και έπειτα παραμένουν μέσα στο φέρετρο μέχρι το τελευταίο αντίο από τους αγαπημένους τους. /© Cathrine Ertmann
Νεκροί, άντρες και γυναίκες, αγόρια και κορίτσια, στις σακούλες επειδή ήταν απρόσεκτοι, άτυχοι ή επειδή απλά «είχε έρθει η ώρα τους». Η πρώτη στη σειρά γυναίκα βρέθηκε νεκρή στο σπίτι της. Μόλις ολοκληρώθηκε η διαδικασία της νεκροψίας, στην οποία αποδείχθηκε πως δεν ήταν θύμα δολοφονίας. Σύντομα θα την ντύσουν και στην συνέχεια θα την εναποθέσουν στο φέρετρο. /© Cathrine Ertmann
Το μόνο που γνωρίζουμε για τη ζωή με απόλυτη βεβαιότητα είναι ότι μία μέρα όλοι θα πεθάνουμε. Και όμως ο θάνατος αντιμετωπίζεται με τη μεγαλύτερη αβεβαιότητα, γιατί κανείς μας δεν γνωρίζει τι συμβαίνει μετά. Γι’ αυτό ίσως μας είναι και τόσο δύσκολο να μιλήσουμε για το θάνατο. Και ίσως γι’ αυτό τον κρύβουμε κάτω από σεντόνια, απρόσιτα δωμάτια και κρύους διαδρόμους νοσοκομείων.Τι θα συνέβαινε αν ερχόμασταν πρόσωπο με πρόσωπο με τον θάνατο; Αν είχαμε μια εικόνα αυτού που ήδη γνωρίζουμε; Ότι το σώμα μας είναι κάτι φθαρτό, ότι μπορεί να διαλυθεί, ότι μετά το θάνατό μας μετατρέπεται σε κάτι άκαμπτο και παγωμένο, ότι σαπίζει και ότι σε τελική ανάλυση αποτελεί απλά το κέλυφος μέσα στο οποίο ζούμε. /© Cathrine Ertmann
Η ακαμψία των μυών ξεκινά κάπου ανάμεσα στις 4 με 12 ώρες μετά το θάνατο. Ξεκινά από το λαιμό και σταδιακά κάνει αδύνατη την κίνηση των άκρων. Όταν φτάσει στο κρανίο, κάνει τις τρίχες του σώματος να ανασηκωθούν. Μια εικόνα που θυμίζει το ανατρίχιασμα των ζωντανών. /© Cathrine Ertmann
Στον κλίβανο που καίγονται τα φέρετρα. Τα λουλούδια αφαιρούνται, αλλά οι κάρτες, οι φωτογραφίες και οι ζωγραφιές συντροφεύουν το νεκρό μέσα στο μεγάλο φούρνο και καίγονται μαζί του στους 850 βαθμούς. Μέχρι ο νεκρός να μετατραπεί σε στάχτες περνάει περίπου μία με μιάμιση ώρα. Εάν μετά υπάρχουν υπολείμματα οστών, συνθλίβονται και οι στάχτες τοποθετούνται στο ειδικό βάζο. Αργότερα, σκορπιούνται στο έδαφος ή στη θάλασσα./© Cathrine Ertmann
Μία μητέρα για τελευταία φορά με την οικογένειά της, πριν την εναποθέσουν στο φέρετρο. Βρίσκονται στο μικρό μοναστήρι που έχουν κλείσει για την τελετή. Εδώ ο σταυρός στον τοίχο μπορεί να αφαιρεθεί ώστε το μέρος να γίνεται κατάλληλο για όλες οι θρησκείες. Σατανιστές, Μουσουλμάνοι, Χριστιανοί και Ινδουιστές, όλοι έχουν τις δικές τους τελετουργίες για να αποχαιρετήσουν τους δικούς τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο./© Cathrine Ertmann
Στους τοίχους υπάρχει ένα λάβαρο που λέει, στα λατινικά, «Εδώ οι νεκροί βοηθούν τους πεθαμένους». Υπενθυμίζει στο προσωπικό τη σημασία της δουλειάς τους, όταν ένα σώμα τεμαχίζεται προκειμένου οι γιατροί να βρουν με ποιο τρόπο η ασθένεια σκότωσε έναν άνθρωπο. Το αν θα γίνει νεκροψια εξαρτάται από τους συγγενείς του νεκρού, εκτός εάν είχε δώσει ο ίδιος άδεια πριν πεθάνει./© Cathrine Ertmann
Στο μοναστήρι, την ώρα που ένα μέλος της οικογένειας και μία φίλη αποχαιρετούν τον άνδρα στο φέρετρο./© Cathrine Ertmann
Στο σώμα έχουν εμφανιστεί μπλε και κοκκινωπές κηλίδες. Αυτές είναι οι μελανιές που προκαλεί ο θάνατος, σημάδια που μαρτυρούν πως τα κύτταρα έχουν σταματήσει να κάνουν τη δουλειά τους και το αίμα συγκεντρώνεται στα κάτω άκρα του σώματος. Η ετικέτα στο δάχτυλο του ποδιού αναγράφει στοιχειώδεις για το νεκρό πληροφορίες. Εάν είναι πορτοκαλί, σημαίνει ότι μεταφέρθηκε εκεί από την αστυνομία. Εάν είναι πράσινη, προέρχεται από νοσοκομειακό τμήμα. Αναγράφει το χρόνο του θανάτου, εάν πρέπει να διεξαχθεί αυτοψία, το όνομα και τον αριθμό κοινωνικής ασφάλισης του νεκρού./© Cathrine Ertmann