Η δύναμη της Συγγνώμης

Αυτές τις μέρες του Μεγάλου Πένθους,
Για κάποια ψυχή που στενοχώρησα.
Μην ξεχνάς ότι είμαι μόνο ένας άνθρωπος.
Τίποτα παραπάνω.

Πόσο μακριά μπορούμε να φτάσουμε τον ψυχικό πόνο, κρατώντας την εκκρεμότητα μιας διαφοράς, μιας διαμάχης, ενός βουβού, έστω και δίκαιου, παράπονου;
Η συγγνώμη τοποθετείται στην διαχωριστική γραμμή, ανάμεσα στο βάρος της στενοχώριας και της λύσης, δηλαδή στην επάνοδο της ελπίδας και της χαράς, γιατί δεν έχει υπάρξει άνθρωπος που να μη νιώσει το λιγότερο αποφορτισμένος όταν καταφέρει να συγχωρέσει. Συγ-χωρώ σημαίνει κάνω χώρο, ανοίγω διαύλους συναισθηματικής διεργασίας, θέλω να γίνω μέρος της λύσης και της κάθαρσης και όχι μέρος του προβλήματος. Και το πρόβλημα, που εμποδίζει τη συγγνώμη, δεν είναι μόνο το τραυματικό γεγονός αλλά η μνησικακία, η οργή και η εκδικητικότητα, αρνητικά συναισθήματα, που δηλητηριάζουν την ψυχή μας και ουσιαστικά χρεώνονται στον εαυτό μας, εκπορεύονται από τις προσωπικές δυνάμεις και αδυναμίες μας.

Η συγγνώμη σημαίνει η απαλλαγή από το φόβο, την εκκρεμότητα και τη σχέση μας με το παρελθόν. Και όλοι γνωρίζουμε ότι το παρελθόν δεν υπάρχει, κάθε τι που ανήκει εκεί δεν μπορεί να αλλάξει. Είναι μάταιο λοιπόν να το αναμασούμε, να δημιουργούμε στον εαυτό μας μόνο νοσταλγία και παράπονα, να κάνουμε υποθετικά σενάρια, να δίνουμε πιθανές εξηγήσεις και να βρίσκουμε μόνο φαντασιακές λύσεις για το κάθε γεγονός. Αξία έχει μόνο το συναίσθημα που δημιουργείται και βιώνεται στο παρόν, είναι ψυχική αδυναμία να το διατηρούμε ανέπαφο, ακατέργαστο υλικό να το διαιωνίζουμε πεισματικά μέσα στο χρόνο.

Στη ζωή, τρεις είναι οι πιο σημαντικές κουβέντες που δύσκολα λέει κάποιος:
-Σ'αγαπώ
-Βοήθεια και
-Συγγνώμη

Συγγνώμη -θυμός - ενοχές

Η συγγνώμη, δείχνει να είναι η πιο δύσκολη λέξη, η πιο πιεστική ψυχική κατάσταση επειδή πηγάζει από το θυμό, δηλαδή την αίσθηση ότι κάποιος καταπάτησε το χώρο μας, την εμπιστοσύνη και την ασφάλεια που είχαμε μαζί του αλλά πάνω από όλα επειδή δεν μας αγάπησε. Και ακριβώς επειδή η συγγνώμη απαιτεί να διαγράψουμε τις αιτίες του θυμού και της απειλής θα απαιτήσει μεγάλη ποσότητα ενέργειας δηλαδή ωριμότητας. Μόνο ένας ώριμος άνθρωπος, αυτός δηλαδή που έχει αναπτύξει το θάρρος, την γενναιοψυχία, την αυτοκριτική, το αίσθημα δικαιοσύνης, αυτός που μπορεί να ξεφύγει από τον εγωκεντρισμό και την μονόπλευρη ερμηνεία των πραγμάτων, με λίγα λόγια αυτός που έχει αυτοπεποίθηση, είναι σε θέση να συγχωρέσει χωρίς θυμό,να δώσει και να ζητήσει συγγνώμη, χωρις ενοχές.

Συγγνώμη και αυτοπεποίθηση

Αυτοπεποίθηση δεν μπορεί να έχει αυτός που δεν αγαπά τον εαυτό του και αμφιβάλλει αν μπορεί να αγαπηθεί μόνο και μόνο επειδή κάποιος του προξένησε βλάβη. Τα αισθήματα τότε είναι γεμάτα ματαίωση, μοιάζουν με κατάρα σταλμένη από ένα σκληρό Θεό.
Ομως αλήθεια είναι η πραγματικότητα κι αυτή μας δείχνει ότι δεν υπάρχει άνθρωπος ή οικογένεια που να μην έχει διαπράξει ένα λάθος, μια κατάχρηση εμπιστοσύνης, να μην έχει δοκιμάσει και να μην έχει δοκιμασθεί από την προδοσία. Είναι πλάνη να πιστεύουμε ότι μπορεί να υπάρξει ζωή χωρίς βάρη, πόνους και αρνητικές συναισθηματικές ανταλλαγές. Αν δεν το κατανοήσουμε αυτό, θα είμαστε πάντα άκαμπτοι και αυστηροί με τους άλλους και, το κυριότερο, αυστηροί και αδιάλλακτοι και με τον εαυτό μας, γιατί είναι κατανοητό πως με την ίδια ακριβώς δυσκολία κατανοούμε και τον εαυτό μας μπροστά στα λάθη του.

Συγγνώμη, φόβος και όρια

Η συγγνώμη είναι αντιστρόφως ανάλογη του φόβου, του εγωισμού και της αδυναμίας ορίων: Οσο περισσότερο φοβόμαστε τόσο περισσότερο γινόμαστε εγωιστές δηλαδή φοβικοί, τόσο τα όρια μας γίνονται κλειστά και στενά και άλλο τόσο μειώνεται και η δύναμή μας να συγχωρέσουμε. Τις περισσότερες φορές φοβόμαστε να συγχωρήσουμε επειδή στο βαθος δεν εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας και την ικανότητά μας να βάζουμε όρια, δεν ξέρουμε να διαλέξουμε την κατάλληλη αντίδραση, μόλις εμφανισθεί ο κίνδυνος και η καταπάτηση του δίκιου μας. Οι περισσότεροι από μας αξίζει να θυμηθούν πόσο χρόνο και πόσο χώρο έδωσαν αδικαιολόγητα σε πρόσωπα ανάξια της εμπιστοσύνης τους, με την κρυφή ελπίδα να μην τα χάσουν από τη ζωή τους. Οσο περισσότερη αδυναμία ορίων έχουμε, όσο μεγαλύτερη είναι η εξάρτησή μας τόσο περισσότερο φοβόμαστε τους άλλους, γινόμαστε εγωκεντρικοί και τόσο πιο δύσκολα συγχωρούμε . Η αδυναμία συγχώρεσης είναι μια δυσλειτουργική άμυνα, εμμονή στην τιμωρία, που δείχνει καλά κρυμμένους προσωπικούς θυμούς και απωθημένα αισθήματα ματαίωσης της παιδικής ηλικίας. Δεν ξεχνώ σημαίνει φοβάμαι την πιθανότητα επανάληψης αλλά και τιμωρώ κάποιον για τον τρόπο που μου φέρθηκε. Η μνησικακία έχει πίσω της το αγκάθι , το βάσανο, τη στενοχώρια, την ταλαιπωρία , την λύπη ακόμα και την απόγνωση. Ολα αυτά τα δύσκολα συναισθήματα διατηρούνται ανέπαφα στη ψυχή μας, για όσο διάστημα η μνήμη μας υπενθυμίζει τα γεγονότα και τις καταστάσεις.

Αντίθετα, η δύναμη της συγγνώμης είναι σύνεση. Μαθαίνω τα όριά μου, γνωρίζω να αντιμετωπίζω τις ζημιές και τον πόνο, μπορώ να προστατεύομαι κι αυτό είναι μια πολύ σπουδαία άσκηση αυτογνωσίας, μια σημαντική προϋπόθεση για υγιείς και ασφαλείς σχέσεις.

Τα προβλήματα της ζωής τα αντιμετωπίζουμε μόνο με τη λύση τους κι η αδυναμία της συγγνώμης έχει πάνω της ένα τεράστιο φορτίο, διατηρεί και παγιώνει αρνητικά συναισθήματα και δεν ωφελεί να λέμε ότι « αυτό το βάρος μου το προκάλεσαν οι άλλοι». Οι άλλοι μπορεί να μας προκάλεσαν το βάρος αλλά εμείς το σηκώνουμε και μόνο εμείς υποφέρουμε από τις πληγές του.

Η διαδικασία της συγγνώμης ξεκινά όταν θελήσουμε να ξαναδούμε τα γεγονότα με άλλη ματιά, όταν επιτέλους θελήσουμε συνειδητά να δραπετεύσουμε από ένα μάταιο και πένθιμο εγκλωβισμό, όταν αρχίσουμε να παρατηρούμε ρωγμές στη μνήμη μας ή να εστιαζόμαστε και να ερμηνεύουμε διαφορετικά κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες. Πολλές φορές καταφέρνουμε να μπούμε στη θέση του άλλου και να δούμε τα πράγματα από τη δική του τη σκοπιά: Σε ποιό στάδιο της ζωής του βρισκόταν, τι ανάγκες είχε, τι βάσανα περνούσε. Και πάλι αυτό το στάδιο της αναθεώρησης μπορεί να έχει μικρή ή μεγάλη διάρκεια, εξαιτίας της απροθυμίας μας να προχωρήσουμε τη ζωή μας . Ομως, η συγγνώμη είναι κατά κύριο λόγο δική μας ανακούφιση από μια στενοχώρια, που, ειλικρινά, αποκλείεται να μην έχουμε κι εμείς το μερτικό μας.

Η συγγνώμη είναι εκδήλωση της βούλησης δηλαδή της δύναμης να παίρνω αποφάσεις, να πειθαρχώ σε αξίες. Ας μη ξεχνάμε ότι το άτομο που μας έβλαψε πρόδωσε κάτι σπουδαίο: Την αυτοπειθαρχία του, τη δυνατότητά του να κυριαρχεί στον εαυτό του. Δραπέτης της ελευθερίας και της αξιοπρέπειάς του, όταν ταπεινωμένος απολογείται με φράσεις, όπως « με συγχωρείς, όφειλα να..., δεν έπρεπε να...»

Οπου κυριαρχεί η συγγνώμη, επικρατεί ο Λόγος, η αρμονία της σκέψης του συναισθήματος και της πνευματικής ανάπτυξης.

Μαρία Λασσιθιωτάκη
Ψυχολόγος- Οικογενειακός Σύμβουλος

(Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα LIFO 5/4/2007)

Μαρία Λασσιθιωτάκη
Ψυχολόγος Τηλ: 21...

http://www.selftherapy.gr

http://www.2search.gr/psychology/view.asp?article=8&catid=4&nav=1

» Η ΔΥΝΑΜΗ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΑΚΥΡΩΝΕΙ ΤΟ ΤΖΑΜΙ(Βίντεο)
» ... * * * Μωρό μου καλημέρα κοίτα μια ωραία μέρα! * * * ...

kairos Athina

Η δύναμη της Συγγνώμης