Πρωτότυπος τίτλος: What Women Want
Γενικά στοιχεία: ΗΠΑ, 2000, 126 λεπτά, DTS/Dolby Digital, 2,35:1
Πρώτη προβολή: 03/01/2001
Σκηνοθεσία: Nancy Meyers
Σενάριο: Josh Goldsmith, Cathy Yuspa
Παραγωγή: Susan Cartsonis, Bruce Davey, Gina Matthews, Nancy Meyers, Matt Williams
Μουσική: Alan Silvestri
Μοντάζ: Thomas J. Nordberg, Stephen A. Rotter
Φωτογραφία: Dean Cundey
Ερμηνείες: Mel Gibson, Helen Hunt, Marisa Tomei, Alan Alda, Ashley Johnson, Mark Feuerstein, Lauren Holly, Bette Midler
Διανομή: WARNER ROADSHOW
Είναι σαφές ότι τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει το ανδρικό πρότυπο στον κινηματογράφο. Και επειδή ο αμερικανικός κινηματογράφος -κυρίως- αντανακλά τα κοινωνικά πρότυπα, τόσο για τον άνδρα όσο και για τη γυναίκα, που ισχύουν στη δυτική κοινωνία κατά εποχές, οι ταινίες αποτελούν την καλύτερη απόδειξη της αλλαγής των ηθών. Έτσι, από το μοντέλο του John Wayne, του σκληρού, μοναχικού άνδρα, και του Humphrey Bogart περνάμε στον James Bond και από εκεί στους αντιήρωες, που κρατούν όμως τα "ανδρικά" χαρακτηριστικά, δηλαδή λίγα λόγια, περισσότερες πράξεις, και τα λοιπά και τα λοιπά.
Μόνο ο Woody Allen και κάποιοι άλλοι πρότειναν ένα μοντέλο άνδρα που δηλώνει τις ανασφάλειές του. Αλλά οι περισσότεροι άνδρες -και γυναίκες ίσως- θεατές δεν θεωρούσαν και δεν θεωρούν αυτό το μοντέλο ως το κατεξοχήν ανδρικό, άρα ερωτικό. Μόλις πέρυσι, είδαμε το "Analyze Τhis", όπου ένας άνδρας σαν τον DeNiro μπορεί να προβάλει το άγχος του και άλλα συναισθήματα, όπως φόβος ή θλίψη, χωρίς να χάνει τον ανδρισμό του. Το αντίθετο μάλιστα, μέσα από αυτήν τη διαδικασία αναγνώρισης των συναισθημάτων του, γίνεται πιο στέρεος, πιο σίγουρος και πιο αληθινός. Τα πρότυπα λοιπόν αλλάζουν διότι οι εποχές αλλάζουν, και ο ανδρικός ρόλος στην κοινωνία και κυρίως στις σχέσεις μέσα σε αυτήν επαναπροσδιορίζεται.
Έτσι, έρχεται η ταινία της Nancy Meyers ("The Parent Trap") με τους Mel Gibson και Helen Hunt να εξελίξει την ιστορία του νέου τύπου άνδρα. O Nick Marshall είναι ένας διαφημιστής ευχαριστημένος από τον εαυτό του: έχει δηλαδή επιτυχίες στις γυναίκες και δουλεύει σε μια μεγάλη εταιρεία, έχει μια κόρη και είναι χωρισμένος. Εν ολίγοις, δεν του λείπει τίποτα, δεν τον απασχολεί τίποτα ιδιαίτερα, και σαφέστατα δεν σκέφτεται να αλλάξει οτιδήποτε στον υπέροχο εαυτό του.
Ώσπου κάποια στιγμή, έπειτα από ένα ατύχημα, ανακαλύπτει ότι ακούει τις σκέψεις των γυναικών και οι σκέψεις των γυναικών, ιδιαίτερα αυτών που τον αφορούν, είναι παρασάγγας διαφορετικές από τις δικές του υποθέσεις, επιθυμίες και προβολές. Παράλληλα, το νέο του αφεντικό είναι γυναίκα και ο Nick συμπαθεί μεν τις γυναίκες, αλλά δεν τις εκτιμά κιόλας. Ο εφιάλτης της πλήρους απόρριψης αρχίζει. Στην αρχή τρομοκρατείται, η εικόνα του κουρελιάζεται, ο ανδρισμός του πάει περίπατο, αλλά σιγά σιγά αρχίζει να δέχεται αυτόν το νέο τρόπο σκέψης, να γοητεύεται και να μαθαίνει από αυτόν πράγματα. Αρχίζει να επικοινωνεί ουσιαστικά με τις γυναίκες και φυσικά βρίσκει το μεγάλο έρωτα.
Ο Gibson σε αυτή την ταινία κάνει χαλάουα, βάφει τα νύχια του, φορά φορέματα, και όμως -και εδώ είναι το μόνο τολμηρό και σημαντικό ίσως στοιχείο της ταινίας- δεν χάνει την αρσενική του γοητεία, δεν νιώθεις ότι "γυναικοποιείται". Αντίθετα, παραμένει ερωτικός και γίνεται συμπαθής και γοητευτικός.
Μέσα από την κωμωδία, λοιπόν, αλλά με πρωταγωνιστές ισχυρά κλασικά ανδροπρεπή πρότυπα (Robert DeNiro, Mel Gibson) η αμερικανική βιομηχανία θεάματος αρχίζει να προτείνει και να παρακινεί το κοινό της σε νέα ήθη και συμπεριφορές. Η αμερικανική βιβλιογραφία με θέματα που αφορούν στους άνδρες αρχίζει να αυξάνεται σημαντικά. Ακόμα και στην Ελλάδα έχουν μεταφραστεί ήδη αρκετά από αυτά. Μέχρι χθες, στις προθήκες των βιβλιοπωλείων έβρισκε κανείς βιβλία με θέμα τη σχέση των φύλων που εστίαζαν κυρίως στη γυναίκα. Το φεμινιστικό κίνημα βοήθησε πολύ σε αυτό. Σήμερα, τα δεδομένα της κοινωνίας μας αλλάζουν σε πολλά επίπεδα αλλά κυρίως στη σχέση των δύο φύλων, και η βιβλιογραφία για "ανδρικά" θέματα αυξάνεται.
Ο λαϊκός κινηματογράφος δεν μπορούσε να μη δει αυτές τις αλλαγές, να μην τις σχολιάσει και να μην κάνει τις δικές του προτάσεις. Και ξεκινά τις προτάσεις του (διότι είναι σίγουρο ότι πάνω σε αυτό το σεναριακό μοτίβο θα δούμε και άλλες ταινίες) μέσω της κωμωδίας, ενός είδους που ενέχει από τη φύση του την ανατροπή των ηθών. Στις υπόλοιπες ταινίες που μας έρχονται από αυτή την ήπειρο, τις "σοβαρές", μπορούμε επίσης να παρατηρήσουμε εύκολα τις αλλαγές στην προβολή των ηθικών αξιών και στα κοινωνικά μοντέλα που ίσχυαν μέχρι χθες. Από το "Matrix", περνώντας στο "Gladiator" και καταλήγοντας στο "Mission Impossible II", η αλλαγή της οπτικής των πραγμάτων είναι σαφής. Περισσότερη αγάπη, περισσότερη κατανόηση, λιγότερος ανταγωνισμός είναι οι προτάσεις της "νέας τάξης πραγμάτων". Αλλά τα "πράγματα" στην ουσία τους δεν είναι τόσο απλά, και αυτή η ηθελημένη αφέλεια των αμερικανικών ταινιών εντέλει κουράζει, αν και διασκεδάζει κατά μία (και μόνον) έννοια: αυτήν της κοινωνιολογικής ανάλυσης μιας συγκεκριμένης εποχής που προσφέρεται μέσα από την εικόνα και από μια φανταστική ιστορία και η οποία θα είναι σαφέστατα πιο ενδιαφέρουσα δέκα χρόνια μετά.
Σήμερα, εν έτει 2001, το "Αυτό που θέλουν οι γυναίκες" μας έκανε να χαμογελάμε σχεδόν συνέχεια και να γελάμε αρκετά συχνά.
Ηλέκτρα Βενάκη