Πως να πεις τι

Τι κάνεις όταν σε δημόσιους χώρους το μικρό σου αρχίζει να κλαίει σπαραχτικά, να τσιρίζει ή να κλοτσάει επειδή δεν έχεις άλλο κέρμα για το αλογάκι;
α) Θέλεις ν΄ ανοίξει η γη να σε καταπιεί.
β) Αντιστέκεσαι στον πειρασμό να του δώσεις μία στα πισινά.
γ) Αναθεματίζεις την ώρα και τη στιγμή που ξέχασες το πορτοφόλι σου.

Τέτοια περιστατικά τυχαίνουν σε όλους μας και μάλιστα τις πιο ακατάλληλες στιγμές, συνήθως μπροστά σε πολυπληθές ακροατήριο. Και τότε αισθανόμαστε ευαίσθητοι κυρίως για την εικόνα που εκπέμπουμε στους άλλους όσον αφορά τις γονεϊκές μας ικανότητες. Αποτέλεσμα: αναστατωνόμαστε υπερβολικά και θολώνουμε από την απαράδεκτη συμπεριφορά του παιδιού μας, ενώ κανονικά θα έπρεπε να συγκεντρωθούμε στο πώς να το βοηθήσουμε να βρει λύση στο πρόβλημά του. Τι χρειαζόμαστε λοιπόν; Λίγη ψυχραιμία! Είναι το μόνο που μπορεί να μας βοηθήσει να ανακαλύψουμε τρόπους ώστε να γίνουμε πιο… δημιουργικοί ως γονείς σε παρόμοιες περιπτώσεις.

1 -3 χρόνων: υπομονή και σταθερότητα
Το προφίλ τους:
1. Στην ηλικία αυτή τα παιδιά είναι προγραμματισμένα για εξερεύνηση. Γι’ αυτό δεν μπορούν να κάτσουν πολλή ώρα σε ένα σημείο και είναι δύσκολο να περιοριστούν με λεκτικούς κανόνες του τύπου «μη», «όχι», «σταμάτα».
2. Έχουν έντονη παρόρμηση και συχνά αδυνατούν να ακούσουν τη φωνή της λογικής, δηλαδή της μαμάς ή του μπαμπά.
3. Δυσκολεύονται να μοιραστούν και δεν καταλαβαίνουν πάντα τη σχέση μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος.
Τα μυστικά της πειθαρχίας:
1. Μιλήστε απλά και ξεκάθαρα. Οι κανόνες για τα μικρά παιδιά πρέπει να είναι επιλογές του τύπου άσπρο ή μαύρο. Μην τα μπερδεύετε με μακρές επεξηγήσεις.
2. Μην χρησιμοποιείται το «όχι» και το «μη» με το παραμικρό. Έτσι κεντρίζετε την αντιδραστικότητα και την τάση του παιδιού να πει κι εκείνο «όχι».
3. Εξασφαλίζετε επιλογές. Κάθε φορά που βάζετε όρια καλό είναι να έχετε να προσφέρετε μια εναλλακτική επιλογή στο παιδί. Π.χ. «Δεν θα φας άλλο μπισκότο αλλά μπορούμε να φτιάξουμε μαζί ένα κέικ».
4. Δείξτε σταθερότητα. Όταν δηλαδή λέτε «όχι» θα πρέπει το παιδί να ξέρει ότι το εννοείτε. Αν υποχωρήσετε, το μικρό σας μαθαίνει ότι κάθε φορά που θα επιμένει υπάρχει περίπτωση να περάσει το δικό του.
5. Προλάβετε καταστάσεις. Προτιμήστε ν’ αποφεύγετε καταστάσεις και εξαφανίστε πράγματα που ξέρετε ότι μπορεί να προκαλέσουν επίμονες απαιτήσεις από το μικρό σας.
6. Δώστε ξανά οδηγίες. Αντί να απαγορεύσετε στο παιδί να κάνει κάτι δείξτε του πώς να το κάνει χωρίς να κινδυνεύει ή να ενοχλεί. Π.χ «Δεν πετάμε άμμο στην παιδική χαρά. Μπορείς να τη βάλεις μέσα στο κουβαδάκι σου».

4-6 χρόνων: μην αναζητάτε την τελειότητα
Το προφίλ τους:
1. Δεν έχουν σαφή αίσθηση του χρόνου. Το αύριο είναι πολύ μακρινό γι’ αυτά και το Σάββατο, όταν είμαστε στην Τετάρτη, μοιάζει αιώνας.
2. Ξεχνούν εύκολα τους κανόνες. Αυτό σημαίνει ότι χρειάζεται να υπενθυμίσετε, να επαναλάβετε και να εξηγήσετε ξανά και ξανά.
3. Καταλαβαίνουν μόνο τις συνέπειες που τα αφορούν. Για παράδειγμα, αντί να πείτε «Δώσε την μπάλα σου στο παιδάκι» δοκιμάστε να εξηγήσετε: «Αν δεν μοιράζεσαι την μπάλα δεν θα παίξεις μόνος σου».
Τα μυστικά της πειθαρχίας:
1. Προειδοποιήστε αντί να φωνάξετε. Μία πεντάλεπτη προειδοποίηση είναι πιο αποτελεσματική από ένα δεκαπεντάλεπτο κήρυγμα. Π.χ. «Μπορείς να κάνεις δύο φορές ακόμα τσουλήθρα και μετά φεύγουμε».
2. Μειώστε τις προσδοκίες σας. Μην απαιτείτε από ένα μικρό παιδί να είναι περισσότερα ώριμο από ό,τι ταιριάζει στην ηλικία του.
3. Δώστε περισσότερη σημασία στην ενθάρρυνση παρά στην αντίδραση. Αντί να σκέφτεστε τι θα κάνετε όταν το παιδί σας δεν φέρεται σωστά, σκεφτείτε τι πρέπει να κάνετε για να ενθαρρύνετε τη θετική συμπεριφορά. Για παράδειγμα, ένα μικρό παιδί μπορεί να κάτσει για λίγο ήσυχα μαζί σας σε δημόσιο χώρο αν έχετε φέρει μαζί ένα παιχνιδάκι που του αρέσει.
4. Προτείνετε εναλλακτικές εφαρμόσιμες στο τώρα. Όσο πιο μικρό είναι το παιδί τόσο πιο «εδώ και τώρα» είναι. Υποσχέσεις και ανταλλάγματα που δεν ικανοποιούνται αμέσως συχνά δεν έχουν καμία απήχηση. Αποφύγετε λοιπόν εκφράσεις όπως αύριο, σε λίγο, αργότερα.
5. Συνοδέψτε μια αρνητική πρόταση με δύο θετικές. Π.χ. «Δεν θα πιες αναψυκτικό, όμως, μπορείς να πιεις χυμό ή να φας παγωτό». Έτσι, αντί να επιβάλλετε στο παιδί την απόφασή σας, του δίνετε την ευκαιρία να νιώσει ότι έχει το πάνω χέρι επιλέγοντας μεταξύ δύο εναλλακτικών λύσεων που το ικανοποιούν.
6. Εφαρμόστε κοινή πολιτική. Αποφασίστε εγκαίρως και κυρίως από κοινού, δηλαδή μαζί με τον μπαμπά και με τους υπόλοιπους που πιθανόν συμμετέχουν στην ανατροφή του παιδιού, ποια θα είναι τα όρια στις επιθυμίες του και πώς θα αντιδράτε όλοι όταν έρχεστε αντιμέτωποι μ’ αυτές, ο ένας δεν πρέπει ν’ αναιρεί τη στάση του άλλου.
7. Επαινέστε τη θετική συμπεριφορά σε κάθε ευκαιρία. Μην ξεχνάτε να τονίζετε τη θετική συμπεριφορά του παιδιού σας κάθε φορά που αυτό την επιδεικνύει με εκφράσεις όπως «Τι ευγενικός που ήσουν!», «Τι ωραία που τρως με το πιρούνι σου!».

7+ χρόνων: εξηγήστε το γιατί
Το προφίλ τους:
1. Βαριούνται εύκολα. Γι’ αυτό χρειάζονται καθοδήγηση και να τους προτείνετε ιδέες και τρόπους για να διασκεδάσουν ή να απασχοληθούν.
2. Έχουν έντονο αίσθημα του δικαίου, όμως, όχι πάντα ανεπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες. Μπορεί να νιώσουν ότι εξαιρούνται, ότι θίγονται, ότι προσβάλλονται.
3. Δοκιμάζουν τα όρια ξανά και ξανά. Αυτό σημαίνει ότι σε ανύποπτο χρόνο θα σας τσεκάρουν: «Να δω λίγο ακόμα τηλεόραση;», «Να παίξουμε λίγο ακόμα με τον Μιχαήλ;».

Τα μυστικά της πειθαρχίας:
1. Εξηγείστε γιατί λέτε όχι. Δείξτε σαφήνεια σχετικά με το τι είναι διαπραγματεύσιμο και τι όχι. Προτιμήστε ωστόσο από ένα αυθαίρετο «όχι» να εξηγήσετε με απλά λόγια γιατί αρνείστε κάτι στο παιδί, δίνοντας έμφαση στις συνέπειες.
2. Λάβετε υπόψη τις προτιμήσεις του παιδιού. Όταν βάζετε όρια ή προτείνετε επιλογές, προσπαθήστε να δίνετε στο παιδί σας την ευκαιρία να διαπραγματευτεί -κάτι το οποίο του δίνει την αίσθηση ότι έχει κι αυτό δύναμη.
3. Προτιμήστε τις υποσχέσεις από τις απειλές. Για παράδειγμα, αντί να επιπλήξετε το παιδί επειδή δεν είναι πρόθυμο να εγκαταλείψει το παιχνίδι με τους φίλους του προτείνετε, την επόμενη μέρα να καλέσει τους φίλους του στο σπίτι.
4. Επικοινωνήστε με το παιδί σας. Αρπάξτε την ευκαιρία για να επικοινωνήσετε χαλαρά μαζί του (όχι να κάνετε κήρυγμα) σε στιγμές που βλέπετε ότι βαριέται, ανοίγοντας συζήτηση για θέματα που το ενδιαφέρουν.
5. Εξηγήστε γιατί κάνετε εξαίρεση στον κανόνα. Όπως για παράδειγμα, όταν το παιδί ζητά να φάει παγωτό επειδή τρώει ο φίλος του. Ακόμα κι όταν του κάνετε το χατίρι, είναι σημαντικό να καταλάβει ότι πρόκειται για εξαίρεση στον κανόνα. Θα πρέπει λοιπόν να φροντίζετε να του υπενθυμίσετε τον οικογενειακό κανονισμό.
6. Δώστε ειδικά προνόμια ηλικίας. Για παράδειγμα, μπορείτε να προτείνετε στο παιδί σας να πάτε σινεμά και μετά για παγωτό, δίνοντας έμφαση σε όλα αυτά που μπορεί να κάνει επειδή έχει μεγαλώσει.
7. Μην φωνάζετε ή θυμώνετε. Δοκιμάστε νέες προσεγγίσεις μελετώντας ποιες έχουν καλύτερο αποτέλεσμα.

Τι δεν έχει αποτέλεσμα
«Κάτσε και σκέψου τι έκανες». Θα σας φανεί απίστευτο, αλλά πολλές φορές τα παιδιά δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί ακριβώς τα μαλώνουμε. Χρειάζεται να τους το εξηγήσουμε.
«Ζήτα συγνώμη». Το παιδί καταλαβαίνει ότι τελικά μπορεί να κάνει ό,τι θέλει αρκεί να ζητήσει στο τέλος συγνώμη.
«Σ’ το είπα ότι θα χτυπήσεις/βραχείς/ λερωθείς…». Δίνετε την εντύπωση στο παιδί ότι δεν είναι ικανό να προσέχει τον εαυτό του κι ότι εσείς αδιαφορείτε.
«Όχι, όχι, όχι!». Φυσικά υπάρχει η περίπτωση του αδιαπραγμάτευτου «όχι». Καλό είναι, όμως, όταν αρνείστε ή απαγορεύετε να έχετε να του προτείνετε μια άλλη εναλλακτική.

Τι να κάνετε σε στιγμές κρίσης:
1. Επιλέξτε τις διαμάχες σας με προσοχή. Προτιμήστε να αντιδράσετε όταν υπάρχει πραγματικά σοβαρός λόγος.
2. Μην επιμένετε να αποδείξετε ότι έχετε δίκιο. Δείτε τα πράγματα και από την πλευρά του παιδιού.
3. Μην χαλαρώνετε τα όρια προκειμένου να αποφύγετε μια αρνητική αντίδραση, γοερά κλάματα, παρακάλια ή μια κρίση θυμού από το παιδί σας. Δεν πειράζει αν το παιδί ταραχθεί επειδή δεν γίνεται το δικό του.
4. Όταν αποφασίσετε να πείτε «όχι», δεν θα πρέπει να ενδώσετε στις φωνές και στα κλάματα γιατί έτσι το παιδί μαθαίνει πως αν επιμένει μπορεί τελικά να πάρει αυτό που θέλει.
5. Μην δείχνετε ότι σοκάρεστε, ανησυχείτε ή θυμώνετε για την προκλητική συμπεριφορά του παιδιού, ιδιαίτερα όταν βλέπετε ότι το κάνει για να τραβήξει την προσοχή.
6. Όταν το παιδί σας είναι θυμωμένο ή στενοχωρημένο αναγνωρίστε τα συναισθήματά του. Δείξτε κατανόηση αντί να το μαλώσετε γι’ αυτό που νιώθει και προτείνετε τρόπους για να νιώσει καλύτερα.
7. Μην χρησιμοποιείτε τη στιγμή κρίσης για να ταπεινώσετε ή να μαλώσετε το παιδί.
8. Μην το παίρνετε προσωπικά όταν βλέπετε ότι το παιδί σας είναι ταραγμένο. Δεν φταίτε ούτε εσείς, ούτε αυτό. Δώστε του χρόνου να συνέλθει και να διδαχτεί από την εμπειρία.

Στα υπόψη
1. Τα κλάμα δεν είναι κακή συμπεριφορά. Είναι ο πιο έντονος τρόπος να εκφράσει το παιδί τα συναισθήματά του.
2. Τα μικρά παιδιά πολλές φορές λένε «όχι» χωρίς να το σκεφτούνε. Χρειάζονται λίγο χρόνο για να καταλάβουν τι ακριβώς ζητάμε από αυτά.
3. Η αποτελεσματική πειθαρχία συνεπάγεται ότι λαμβάνετε υπόψη τις ανάγκες του παιδιού σας.
4. Οι διαπραγματεύσεις διδάσκουν τα παιδιά και τους γονείς τους να λύνουν τα προβλήματα που προκύπτουν.
5. Μερικά πράγματα είναι αδιαπραγμάτευτα και τα παιδιά είναι σημαντικό να ξέρουν ότι τα όρια είναι αυστηρά. Ιδιαίτερα όταν τίθεται θέμα ασφάλειας ή υγείας.
6. Ακόμα και το πιο μικρό παιδί χρειάζεται σεβασμό και ειλικρίνεια.

Πηγή: myworld.gr