Κάθε χρόνο, στις αρχές Ιανουαρίου, η Γη φτάνει στην πλησιέστερη απόστασή της από το λαμπρό άστρο, λόγω της ελλειπτικής τροχιάς που διαγράφει γύρω του
Aπόψε τα μεσάνυχτα η Γη μας θα βρίσκεται πλησιέστερα στον Hλιο σε απόσταση 147.098.036 χλμ. Κάθε χρόνο η Γη φτάνει στην πλησιέστερη απόστασή της από τον Hλιο, που ονομάζεται «περιήλιο», στις αρχές Ιανουαρίου, και στην πιο απομακρυσμένη της απόσταση, που ονομάζεται «αφήλιο», στις αρχές Ιουλίου.
Θα αναρωτιέστε, όμως «πώς γίνεται τον χειμώνα η Γη μας να βρίσκεται 5 εκατ. χλμ. πλησιέστερα στον Ηλιο;». Αυτό συμβαίνει γιατί οι εναλλαγές των εποχών δεν επηρεάζονται από την απόσταση της Γης από τον Ηλιο, αλλά από την κλίση του άξονα της Γης.
Η διαφορά περιηλίου - αφηλίου φτάνει τα 5 εκατ. χλμ.
Κάθε μέρα η Γη βρίσκεται σε διαφορετική θέση κι έτσι εμείς πάνω της βλέπουμε τον Ηλιο να διαγράφει μία τροχιά ανάμεσα στα άστρα που ονομάζεται «εκλειπτική». Αν παρατηρήσουμε την εκλειπτική και τη συγκρίνουμε με τον ουράνιο ισημερινό (την προέκταση δηλαδή του ισημερινού της Γης στον ουράνιο θόλο), θα δούμε ότι οι δύο αυτοί κύκλοι τέμνονται, σχηματίζοντας γωνία ίση με 23 μοίρες και 27 πρώτα λεπτά, λόγω της κλίσης που έχει ο άξονας της Γης σε σχέση με το επίπεδο που σχηματίζει η εκλειπτική.
Η γωνία αυτή ονομάζεται «λόξωση της εκλειπτικής» και τα δύο σημεία στα οποία τέμνονται οι δύο κύκλοι ονομάζονται «ισημερινά σημεία».
Ο ουράνιος ισημερινός
Στο πρώτο σημείο ο ουράνιος ισημερινός τέμνει την εκλειπτική εκεί όπου ο Ηλιος βρίσκεται στις 20-21 Μαρτίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται εαρινό ισημερινό σημείο και από την ημέρα αυτή αρχίζει η άνοιξη. Εκ διαμέτρου αντίθετα η τομή γίνεται όταν ο Ηλιος βρίσκεται στις 22-23 Σεπτεμβρίου. Το σημείο αυτό ονομάζεται φθινοπωρινό ισημερινό σημείο και από την ημέρα αυτή αρχίζει το φθινόπωρο.
Και στις δύο αυτές ημέρες, η νύχτα είναι ίση με την ημέρα, δηλαδή επί 12 ώρες ο Ηλιος βρίσκεται πάνω από τον ορίζοντα και επί 12 ώρες βρίσκεται κάτω από τον ορίζοντα, έχουμε δηλαδή ίση μέρα: ισημερία.
Από το εαρινό ισημερινό σημείο και μετά, ο Ηλιος φαίνεται να σκαρφαλώνει όλο και πιο πάνω στο βόρειο ημισφαίριο. Στις 22 Ιουνίου, ο Ηλιος φτάνει στο βορειότερο σημείο της εκλειπτικής, από το οποίο θα αρχίσει πλέον να κατέρχεται προς τον ισημερινό.
Το σημείο αυτό, στις 22 Ιουνίου, ονομάζεται θερινό τροπικό σημείο ή απλά θερινή τροπή, επειδή ο Ηλιος τρέπεται και πάλι προς τον ισημερινό, και από την ημέρα αυτή αρχίζει το καλοκαίρι. Επειδή μάλιστα για μερικές ημέρες πριν και μετά τη θερινή τροπή ο ήλιος φαίνεται να αργοστέκεται πάνω στην εκλειπτική σαν να είναι έτοιμος να σταματήσει, το θερινό τροπικό σημείο ονομάζεται επίσης και θερινό ηλιοστάσιο.
Μετά τη θερινή τροπή, ο Ηλιος συνεχίζει να κατεβαίνει προς τον Νότο και στις 23 Σεπτεμβρίου φτάνει στο φθινοπωρινό ισημερινό σημείο.
Αλλά η κάθοδος του Ηλιου συνεχίζεται, μέχρις ότου, στις 22 Δεκεμβρίου, φτάσει στο νοτιότερο σημείο της τροχιάς του που ονομάζεται χειμερινό τροπικό σημείο ή απλά χειμερινή τροπή. Από την ημέρα αυτή αρχίζει ο χειμώνας. Αλλά από κει κι έπειτα ο Ηλιος σταματάει να κατέρχεται και ξαναρχίζει και πάλι να σκαρφαλώνει, κάθε μέρα όλο και πιο ψηλά.
Ανακεφαλαιώνοντας, λοιπόν, μπορούμε να πούμε ότι η περιφορά της Γης γύρω από τον Ηλιο και η κλίση των 23,5 μοιρών του άξονά της είναι η αιτία της κυκλικής εναλλαγής των εποχών και όχι η απόστασή της από τον Ηλιο.
Οι εναλλαγές των εποχών στα δύο ημισφαίρια
Στη διάρκεια του χειμώνα, οι ακτίνες του Ηλιου πέφτουν πάνω στο βόρειο ημισφαίριο της Γης με πλάγιο τρόπο, ενώ συμβαίνει το αντίθετο στο νότιο ημισφαίριο, οπότε εκεί έχουν καλοκαίρι.
Στη διάρκεια της άνοιξης, ο Ηλιος βρίσκεται ακριβώς πάνω από τον ισημερινό της Γης, οπότε και τα δύο ημισφαίρια παίρνουν με τον ίδιο τρόπο της ζωογόνες ακτίνες του Ηλιου.
Στη διάρκεια του καλοκαιριού, ο Ηλιος ευνοεί το βόρειο ημισφαίριο, οι ακτίνες του πέφτουν πάνω μας περισσότερο κάθετα και ενώ εμείς έχουμε καλοκαίρι, στο νότιο ημισφαίριο έχουν χειμώνα.
Τέλος, το φθινόπωρο, ο Ηλιος βρίσκεται και πάλι πάνω από τον γήινο ισημερινό, με ισομερή κατανομή της θερμότητας και στα δύο ημισφαίρια.
Καθώς η Γη πλησιάζει τον Ηλιο στη διάρκεια του φθινοπώρου και στις αρχές του χειμώνα, η τροχιακή της ταχύτητα αυξάνει.
Στο περιήλιο η ταχύτητα περιφοράς της Γης γύρω από τον Ηλιο φτάνει περίπου τα 33 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο, ενώ, καθώς απομακρύνεται από τον Ηλιο, την άνοιξη και το καλοκαίρι, η ταχύτητά της στο αφήλιο φτάνει τα 28 χιλιόμετρα το δευτερόλεπτο.
Πηγή: sourta-ferta.blogspot.com