Άγαλμα για τον "άνθρωπο με το γαρύφαλλο" στο Βερολίνο

O Νίκος Μπελογιάννης εκτελέστηκε στις 30 Μαρτίου 1952. Οι διεθνείς αντιδράσεις που είχε προκαλέσει η δίκη, η μετέπειτα καταδίκη και εκτέλεσή του αποτυπώνεται, όπως επισημαίνεται σε δημοσίευμα της ιστοσελίδας Ντόιτσε Βέλε (NB), και δια του αγάλματος που στήθηκε στο Βερολίνο.
Ορισμένες ανθοδέσμες που τοποθετήθηκαν στη βάση του αγάλματος από λίγους υπερήλικους Έλληνες πολιτικούς πρόσφυγες που διαμένουν στο Βερολίνο, επιβεβαιώνουν, όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, το γεγονός πως υπήρξαν κάποιοι που θυμήθηκαν για μία ακόμη χρονιά την ημέρα εκτέλεσης του Νίκου Μπελογιάννη.
Τα πράγματα ήταν διαφορετικά πριν από την ενοποίηση, καθώς αντιπροσωπείες από το γερμανικό κομμουνιστικό κόμμα, τη νεολαία, αλλά και το πανεπιστήμιο απέτειναν φόρο τιμής στο μνημείο που βρίσκεται στην αυλή του πάλαι ποτέ οικονομικού πανεπιστημίου της Ανατολικής Γερμανίας (DDR), όπου εκπαιδεύονταν τα ανώτερα οικονομικά στελέχη του καθεστώτος.
«Ήταν κάτι το πρωτόγνωρο για την εποχή. Για πρώτη φορά καλλιτέχνης της Ανατολικής Γερμανίας ασχολούνταν μ’ ένα διεθνιστικό θέμα και, κυρίως, έφτιαχνε άγαλμα για κάποιον που δεν ήταν Γερμανός», σημείωσε η ιστορικός τέχνης Μπάρμπαρα Μπαρς. Η Μπάρμπαρα Μπαρς μάλιστα έχει κάνει διατριβή για τον Ρενέ Γκρετζ, τον γλύπτη που φιλοτέχνησε το άγαλμα του Νίκου Μπελογιάννη.
Γεννηθείς το 1908 στο Βερολίνο, ο Ρενέ Γκρετζ μεγάλωσε στην Ελβετία, εργάστηκε στη Νότιο Αφρική και το Λονδίνο και επέστρεψε στη γενέτειρά του ως ώριμος καλλιτέχνης το 1946. Αν και εντάχθηκε αμέσως στις γραμμές του κομμουνιστικού κόμματος της DDR, διατήρησε παρ’ όλα αυτά μια ανεξάρτητη άποψη σε θέματα τέχνης.
Είχε κατηγορηθεί ως "κοσμοπολίτης και ρεβιζιονιστής" εξαιτίας των αντιλήψεών του, καθώς αρνείτο την απολυτοποίηση του σοσιαλιστικού ρεαλισμού και επηρεαζόταν και από άλλα καλλιτεχνικά ρεύματα. Ο Μίχαελ Κρέιζα από το Αρχείο της Ακαδημίας Καλών Τεχνών του Βερολίνου, όπου φυλάσσονται τα γραπτά κείμενα του Γκρετζ, αποδίδει την τάση του αυτή στη διαμονή του στην Αγγλία.
«Εκεί είχε γνωρίσει τον γλύπτη Χένρι Μουρ, γνωστό για τις αφηρημένες ανθρώπινες φιγούρες του. Το έργο του Μουρ εξακολουθούσε να επικαλείται ο Ρενέ Γκρετζ και στα δικά του έργα, που έφτιαξε στην Ανατολική Γερμανία. Στην περίοδο, όμως, της δεκαετίας του 50 η στάση αυτή ήταν τουλάχιστον προβληματική», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Μίχαελ Κρέιζα.
Παρά τα προβλήματα που αντιμετώπιζε με μερίδα της τότε νομενκλατούρας της DDR, ο Ρενέ Γκρετζ υπέγραψε το συμβόλαιο με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου για το άγαλμα του Νίκου Μπελογιάννη, στις 21 Νοεμβρίου του 1952. Μάλιστα, σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα εξέθεσε και δημόσια τα σχέδιά του, τα οποία τα υλοποίησε χωρίς την παραμικρή αλλαγή.
Η αίσθηση και η συγκίνηση που προκάλεσε στην κοινωνία της Ανατολικής Γερμανίας, ειδικά στους διανοούμενους και τους καλλιτέχνες της DDR, η στάση του Νίκου Μπελογιάννη στο δικαστήριο, καθώς και η εκτέλεσή του, αποτέλεσαν κίνητρα για την κατασκευή του συγκεκριμένου αγάλματος.
Μάλιστα, σε μια προσπάθεια να αποτραπεί το μοιραίο, είχαν πραγματοποιηθεί πολυάριθμες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας και είχαν αποσταλεί πολλά τηλεγραφήματα προς την ελληνική κυβέρνηση. Ο Ρενέ Γκρετζ δέχτηκε με ενθουσιασμό την πρόταση για τη φιλοτέχνηση του αγάλματος, καθώς, όπως υποστήριξε Μπάρμπαρα Μπαρς, τον είχε συγκλονίσει το γεγονός πως εκτελέστηκε ένας αγωνιστής επειδή δεν ήθελε να αρνηθεί την ιδιότητα του κομμουνιστή.
«Αγωνιζόμαστε για να ξημερώσουν για τη χώρα μας καλύτερες μέρες, χωρίς πείνα και πόλεμο. Για το σκοπό αυτόν αγωνιζόμαστε και όταν χρειαστεί θυσιάζουμε και τη ζωή μας»... κατά την ιστορικό Τέχνης Μπάρμπαρα Μπαρς δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως τα λόγια του Νίκου Μπελογιάννη κατά την απολογία του επελέγησαν από τον Ρενέ Γκρετζ για να κοσμήσουν την πλάκα που τοποθετήθηκε στη βάση του αγάλματος.








http://www.cosmo.gr/News/Germany/270286.html